Dziedzictwo kulturowe

Gminne Centrum Kultury i Bibliotek w Skrzyszowie

Gminna Biblioteka Publiczna w Skrzyszowie, pod szyldem Gminnego Centrum Kultury i Bibliotek pracuje od 1994 r. Najważniejszymi zadaniami, szczególnie w ostatnich latach i planowanymi na następne, to aktywizacja i edukacja młodzieży oraz włączanie jej w aktywne uczestnictwo przy tworzeniu krajobrazu kulturalnego wsi, gminy oraz regionu. Staramy się łączyć w swych działaniach kulturę i sztukę z ekonomią i pokazujemy tę naukę młodym ludziom.

Prowadzimy działalność wydawniczą ukierunkowaną na twórców nie tylko z terenu naszej wsi czy gminy, ale również naszego regionu. Wydajemy gminną gazetę, w której zawieramy informacje z życia poszczególnych sołectw.

Jesteśmy także wydawcami folderów popularyzujących gminę Skrzyszów. Działają przy Gminnym Centrum Kultury następujące nieformalne grupy młodzieżowe: teatralna, plastyczna, dziennikarska oraz wyżej wymieniona grupa organizacyjna. Działając na różnych płaszczyznach przyjęły jednak wspólną nazwę "Świetliki".

Biblioteka, działająca w strukturze GCKiB, powstała w 1947 r., kiedy placówka ta działała jeszcze jako Gminna Biblioteka Publiczna w Gumniskach. Warunki lokalowe, jakimi wówczas dysponowała, były bardzo trudne i uległy poprawie dopiero w 1953 r., kiedy przeniesiona została z Gumnisk do Skrzyszowa i umieszczona w remizie OSP.

Kolejne istotne zmiany nastąpiły w 1973 roku - kiedy reforma administracji spowodowała, że w miejsce gminy Gumniska powstały dwie inne: Skrzyszów i Tarnów (i one "podzieliły" między siebie biblioteki) oraz w 1975 roku - kiedy zakupiony 7 lat wcześniej z Państwowego Funduszu Rozwoju Bibliotek osobny budynek przekazany został gminie na własność. Do dziś Gminna Biblioteka Publiczna w Skrzyszowie jest jedyną wiejską placówką czytelniczą w powiecie, mającą do dyspozycji cały budynek.

Obecnie skrzyszowska Biblioteka jest jedną z najlepiej zaopatrzonych w nowości wydawnicze w powiecie. Jej księgozbiór liczy 20 560 woluminów, 460 kaset video i płyt DVD oraz 16 tytułów czasopism. Ze zbiorów Biblioteki korzysta rocznie blisko 5 500 czytelników. Placówka dysponuje dobrze zaopatrzonym warsztatem informacyjnym, posiada kserokopiarkę i komputer z dostępem do Internetu.
Sieć bibliotek w gminie Skrzyszów obejmuje 4 placówki: w Skrzyszowie, Łękawicy, Pogórskiej Woli i Szynwałdzie.
Od 1994 r. placówką kieruje Małgorzata Chwistek.

Elementem tradycji kulturalnej są obchodzone w parafiach odpusty:

• Skrzyszów - Św. Stanisława - 8 maja
• Szynwałd N.M.P. Szkaplerznej - 16 lipca
• Łękawica - Św. Mikołaja - 6 grudnia
• Pogórska Wola - Św. Józefa - 19 marca
• Ładna - Przemienienia Pańskiego -
• Organizowane są festyny ludowe przez druhów z OSP, młodzież, Stowarzyszenia Katolickie. Co roku na przełomie sierpnia i września odbywają się dożynki gminne.

Zabytki

Najstarszą budowlą na terenie Skrzyszowa jest drewniany kościół parafialny p.w. Św. Stanisława Biskupa z 1517 roku. Znajdują się także: dworek Sanguszków z pocz. XIX w. (siedziba Przedszkola Publicznego), Pomnik Pamięci poległym za Ojczyznę w latach 1918 - 1944 wybudowany w 1991r.. Na tablicy wyryte są nazwiska 26-u mieszkańców Skrzyszowa, którzy zginęli za Polskę. Drugi pomnik w lesie Kruk poświęcony jest "Pamięci 53 rozstrzelanych w latach 1939 - 1945 przez hitlerowców". Widnieje na nim napis "Polegli za Polskę jak bohaterowie". Odnowiony staraniem Gminy w 1997r..

Najstarszą budowlą na terenie Pogórskiej Woli jest kościół parafialny p.w. Św. Józefa zbudowany jako przydworska kaplica w 1778 r. W listopadzie 1958 roku został odsłonięty pomnik upamiętniający miejsce kaźni około 200 osób, które zostały rozstrzelane przez Niemców podczas II wojny Światowej w trakcie masowych egzekucji. Wśród ofiar zbrodni była Helena Marusarz legendarna kurierka z Zakopanego. Na pomniku widnieje napis "Pamięci rozstrzelanych przez hitlerowców w latach 1939 - 1945" i "Czynem dowiedli, że Polska nie zginęła" Na terenie Pogórskiej Woli znajdują się także dwa inne pomniki: "poległym za Ojczyznę z Pogórskiej Woli" i pomnik ku czci poległych w czasie II Wojny Światowej mieszkańców wsi Pogórska Wola.

Pomnik poległych w Pogórskiej Woli

W Łękawicy zabytkowym obiektem jest kościół parafialny p.w. Św. Mikołaja z XIV w. a nadto na terenie wsi znajduje się Pomnik Niepodległości "poległym za Ojczyznę 1914-1926r. w hołdzie rodacy". Ufundowany przez mieszkańców Łękawicy w 15 -tą rocznicę odzyskania niepodległości. Na tablicy wymienione są nazwiska 62 osób, które poległy za Ojczyznę.

Głównymi obiektami zabytkowymi w Szynwałdzie są:

• kościół parafialny NMP Szkaplerznej w stylu neogotyckim wybudowany w latach 1910-20,
• kaplica na Świniogórze wybudowana w 1985 r.,
• dom i kaplica Sióstr Służebniczek
• Pomnik Wdzięczności poległym partyzantom.